ĐỊA NGỤC 2
- Cập nhật: Thứ bảy, 19/3/2022 | 11:40:42 PM
Tiền Địa ngục: Hành trình đến nơi sâu thẳm. Dante tỏ ý nghi ngờ về chuyến đi nên Virgil đã giải thích rằng ông nhận được sự ủy thác từ Beatrice để làm công việc này khi nàng đến thăm ông ở Limbo.
|
|
Dante và Beatrice, tranh của Henry Holiday
|
Lúc đó là buổi tối Thứ Sáu ngày 8 tháng 4 (hoặc 25 tháng 3) năm 1300.
1. Ngày trôi qua, không gian giờ đặc sánh
trời tối dần chỉ còn lại mình tôi
cùng gánh nặng nhọc nhằn nơi trần thế
4. được chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc chiến
trường kỳ này với một sự cảm thông,
trí nhớ tôi sẽ không thể sai lầm.
7. Các nhà thơ, những thiên thần vĩ đại,
xin giúp tôi; ký ức hãy nhớ ghi,
bởi điều này chứng minh điều cao quý.
10. "Hỡi nhà thơ, người dẫn đường, hãy nghĩ”,
tôi bắt đầu: "Về phẩm hạnh của tôi,
cùng du hành, lẽ cũng nên tin tưởng.
13. Thân sinh của Silvio hồi trước
thầy kể rằng họ hối lộ để mua
sự bất tử dù phàm trần thân xác.
16. Do vậy mà khi đối đầu kẻ ác
thầy quan tâm đến kết quả cuối cùng,
và gia ân cho những ai cho xứng đáng,
19. dù không hợp với với thiên lương điều đó;
nhưng vì thầy đã được chọn làm cha
tinh thần của Roma và Đế chế:
22. nếu sự thật hai điều trên đều đúng,
thánh địa này thành vùng đất đóng đô
cho người nào kế vị thánh Pedro.
25. Với cách này thầy khiến cho bọn họ,
hãnh diện hơn và hiểu rõ vì sao
thầy chiến thắng, còn Giáo hoàng đỏ mặt.
28. Tầng mười ba thiên đường rồi cũng đến,
xác nhận thêm từ nơi ấy Đức tin
có một người theo con đường cứu rỗi.
31. Tôi không phải Paulo, Aeneas,
sao được đi? ai cho phép tôi đi?
chẳng ai nghĩ tôi là người xứng đáng.
34. Vì vậy mà nếu như tôi quyết đến,
thì e đây là một chuyện điên rồ.
Không khôn ngoan, cũng là một lý do”.
37. Như người không còn muốn điều mình muốn
cứ đổi thay vì ý tưởng bất ngờ,
khiến mọi thứ tất cả đều hủy bỏ,
40. biển tối thui như lòng tôi lúc đó,
càng nghĩ suy càng thấy khó khăn hơn
mới bắt đầu mà bao điều rối rắm.
43. "Lời con nói, nếu đúng như ta biết”,
trả lời là cái bóng hào hiệp kia;
"Sự đớn hèn làm hồn con nặng trĩu;
46. nó thường làm ta mất đi bình tĩnh
trước công trình cao cả phải chùn chân,
con hiểu sai vì bóng hình con thú.
49. Để con thoát khỏi nỗi e sợ đó,
và vì sao ta đã xót thương con
ta sẽ nói hết những gì ta biết.
52. Ta thuộc người số mệnh luôn hờ hững,
được quý cô có phước báu, đẹp xinh
lệnh cho ta làm theo lời cô ấy.
55. Ánh mắt nàng sáng hơn sao lấp lánh;
tiếng dịu dàng, êm ái lúc cất lên,
như giọng nói của thiên thần sứ giả:
58. "Hỡi linh hồn xứ Manto(va) thanh nhã,
vinh quang kia nơi trần thế còn lưu,
vang vọng mãi vĩnh hằng cùng vũ trụ,
61. Bạn của tôi, chàng thật không may mắn
khi lang thang qua bãi biển đìu hiu
bị chặn lối nên chuyển sang sợ hãi;
64. trên Thiên đường chuyện này tôi mới biết,
muốn giúp mà tôi lại ở quá xa
e là chàng lúc này đang lạc bước.
67. Người hãy đến với những lời tô điểm
giúp bạn tôi, xem chàng ấy cần gì
người phải đến tôi mới yên tâm được.
70. Beatrice tôi cầu mong người đi sớm;
trên cao xanh tôi sẽ chóng quay về;
vì tình yêu đang khiến tôi xao động.
73. Khi Chúa Trời ngài hiện thân tôi sẽ,
vì người mà ca ngợi những công lao”.
Nàng ngừng lời, tôi bắt đầu bày tỏ:
76. "Hỡi quý cô Đức hạnh mà nhờ nó
loài người giờ mọi thứ đã vượt qua
dưới bầu trời những vòng tròn hạnh phúc,
79. lệnh nàng truyền tôi xiết bao vinh hạnh,
vâng mệnh nhưng vẫn thấy chậm vô cùng;
mong nàng hãy tiết lộ cho tôi rõ.
82. Nguyên do nào xin nàng cho tôi biết
đã khiến nàng phải hạ cố xuống đây
từ bao la nàng trở về háo hức”.
85. "Người sẽ biết mọi nguồn cơn”, nàng đáp
"giờ chỉ xin nói ngắn gọn thế này,
tại vì sao tôi chẳng ngại xuống đây.
88. Bởi tôi sợ lỡ nói điều gì đó
khiến người ta bị kẻ khác tổn thương;
còn ngoài ra, chẳng có gì đáng sợ”.
91. Tôi được Chúa tạo nên vì thương xót,
nỗi khổ kia không ảnh hưởng đến tôi,
kể cả lửa cũng đừng hòng chạm đến.
94. Trên Thiên đường một Quí Bà tốt bụng,
đã bỏ qua một án lệ thông thường,
nên đã cử một người đi giúp rập.
97. Bà ấy gọi cho Lucy và nói:
"Ta cần ngươi, này đầy tớ của ta,
hãy giúp đỡ một người ngay lập tức”.
100. Là địch thủ của biết bao kẻ ác,
Lucy liền đi đến chỗ tôi ngay,
và gặp tôi bên Rachel cổ đại.
103. "Thiên Chúa ngài đã được nàng khen ngợi,
tại sao nàng không đi cứu người yêu”
Lucy nói, "chàng ta đang lạc lối”.
106. Nàng có nghe thấy tiếng chàng than khóc,
xung quanh chàng là cái chết bủa vây,
trên sông lớn, biển cũng không bì được.
109. Trên thế giới ai khẩn trương bằng họ,
thấy lỗ lời là hành động rất nhanh,
tôi sau khi nghe những lời như vậy,
112. từ chỗ ngồi đầy phước lành đi xuống,
tôi tin vào lời trung thực của anh,
vinh dự này cả người nghe cũng thấy”.
115. Sau khi thốt ra bấy nhiêu lời ấy,
nàng nhìn ta mắt đẫm lệ, long lanh;
rồi giục ta đi càng nhanh càng tốt;
118. nàng nói xong ta phóng đi lập tức;
kịp kéo ngươi lúc con thú chắn đường
rồi chỉ lối đến đỉnh non ngắn nhất.
121. Có chuyện gì, tại vì sao dừng bước?
Tại vì sao nhát như thỏ thế kia?
Sao không dám liều lĩnh hơn một chút?
124. Kể từ khi ba Nữ Tiên ân phước,
lo giúp ngươi phán xét bởi Thiên đường,
và cả ta chuyện tốt lành cũng hứa?”
127. Như loài hoa trong sương đêm lạnh giá
héo rũ rồi đông cứng lại, tới khi
vầng dương lên chúng lại bừng đua nở;
130. đức hạnh là điều khiến tôi mệt mỏi,
và thật hay khi hắn muốn cùng đua,
tôi bắt đầu như một người thẳng thắn:
133. "Ôi, người có lòng từ bi cứu giúp
và một người thì lịch sự thực thi
lời thật này là của nàng gửi đến!
136. Người thật tốt với ngôn từ chính trực
hâm nóng (tim) tôi đang tràn ngập nỗi niềm,
đưa tôi về với vinh dự đầu tiên.
139. Người là Thầy, là Chủ soái, Chúa tôi
chỉ lối đi trong hai đường phải chọn”.
Tôi nói vậy khi thấy người chuyển hướng,
142. theo đường mòn băng rừng núi tôi đi.
Chú thích:
1-3. Hình ảnh này lặp lại một số đoạn văn trong sử thi của Virgil như Aenied III, 147 ff. và IV, 522-528 ff. và VIII, 26-27 ff.
7. Muse trong tôn giáo và thần thoại Hy Lạp là những nữ thần thơ ca.
13. Cha của Silvio là Aeneas, người đã đi xuống thế giới ngầm trong sử thi Aeneid (IV, 237 ff.)
19. Thiên lương: phần tốt đẹp có sẵn trong mỗi con người như tính nhân ái, lòng từ bi, niềm trắc ẩn…
21. Đế chế: là chế độ chính trị của những nước có Hoàng đế là người đứng đầu.
28-29. Ám chỉ thánh Paulo, là vị thánh bị bắt cóc trong cơn cực lạc và được đưa lên Thiên đường theo Kinh thánh (II Corinthians XII, 2).
30. Ý nói thánh Paulo vì trước khi nhận lãnh Phúc âm từ chính sự mặc khải của Chúa Jesus ông vốn là một người Do Thái (sứ đồ của dân ngoại).
+ Theo giáo lý của đạo Kitô: Chúa Jesus cứu những người trung thành bằng cách hiến mạng sống mình làm giá chuộc (Matthew XX, 28) vì thế, Kinh Thánh gọi ngài là "Đấng Cứu Rỗi của thế gian” (John IV,14). Sau khi nhận lễ thanh tẩy từ Chúa Jesus, Paulo trở thành một Kitô hữu, tức là người đã đi theo con đường cứu rỗi.
31. Ý nói, những người đang còn sống, nhưng đã được xuống Địa ngục như Aeneas trong sử thi Aeneid của Virgil và lên Thiên đàng như thánh Paulo trong Bức thư thứ hai gửi cho người Corinthians.
44. Cái bóng hào hiệp: ám chỉ Virgil, một hình ảnh ngược lại với sự hèn nhát trong Convivio I, XI, 18 mà Dante đã viết.
53-54. Quý cô ở đây là Beatrice Portinari (1266–1290), tên thật là Bice di Folco Portinari, người xứ Firenze. Bà là người tình đơn phương, cũng là Nàng thơ của Dante Alighieri. Trong Vita Nova (X, 2) Dante đã tôn vinh Beatrice là "Nữ hoàng của các nhân đức” .
57. Thiên thần sứ giả hay thiên sứ là những thực thể ở trên cao, được tìm thấy trong nhiều tôn giáo. Bổn phận của thiên sứ là phục vụ Thiên Chúa. Theo niềm tin của ba tôn giáo chính thuộc độc thần giáo, các thiên sứ thường thi hành nhiệm vụ của các sứ giả. Thiên thần bản thân cũng là một vị Thánh.
60. Ý nói, danh tiếng của Virgil sẽ được kéo dài chừng nào thế giới còn tồn tại.
65. Trái đất là trung tâm của vũ trụ trong hệ Ptolemaic, vì vậy theo quan niệm của Giáo hội, Địa ngục sẽ là điểm xa cách Chúa nhất do nó nằm ở trung tâm của trái đất.
72. Thuật ngữ "Tình yêu” ở đây được hiểu theo giá trị tuyệt đối của nó: Đó là tình yêu thương con người của Thiên chúa (Lòng bác ái).
78. Đây cũng là một câu ngụ ngôn về ân sủng.
+ Những vòng tròn hạnh phúc: ám chỉ những tinh cầu có thể quan sát được bằng mắt thường từ trái đất như Mặt trời, Mặt trăng, các ngôi sao cố định (định tinh), và các hành tinh khác như Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ... theo thuyết Địa tâm, được coi là hình mẫu tiêu chuẩn thời Hy Lạp cổ đại, được cả Aristotle và Ptolemaios, cũng như đa số các nhà triết học Hy Lạp đồng thuận.
Quan niệm này cũng được Nhà thờ Kitô giáo thời Trung cổ chấp nhận thông qua học thuyết của thánh Thomas Aquinas. (xem phần ba: Thiên đường I - XXXIII)
88-89. "Những nỗi sợ hãi” đề cập tới một nguyên tắc của Aristoteles, được Dante biết đến thông qua triết lý của st.Thomas Aquinas.
94. Quí bà tốt bụng: theo nhiều học giả, ẩn ý này có thể là Đức Mẹ đồng trinh Maria.
97. Lucy hay Lucia of Syracuse (283-304), còn được gọi là Saint Lucia (tiếng Latin: Sancta Lucia) hoặc Saint Lucy, là một vị thánh tử vì đạo Kitô đã chết trong cuộc đàn áp Diocletianic. Lucy được tôn sùng như một vị thánh trong các nhà thờ Công giáo La Mã, Anh giáo, Lutheran và Đông phương. Saint Lucy of Syracuse còn được coi là vị thánh bảo trợ cho người mù. Dante cũng đã viết về nữ thánh Lucy với một căn bệnh về mắt mà ông từng mắc phải trong Convivio III, IX, 15-16.
102. Ý nói, Lucia đã gặp Beatrice lúc nàng ấy đang ngồi bên Rachel trên thiên đường Empyran (xem Thiên đường XXXII, 8). Trong tác phẩm của Dante, Rachel là biểu tượng của cuộc sống chiêm nghiệm.
103. Ám chỉ một chi tiết trong Vita Nova XXVI của Dante, Beatrice tụng ca Chúa vì ngài đã tạo ra các sinh vật hoàn hảo.
108. Đây là một cách nói ẩn dụ, dòng sông ám chỉ dòng đời mà con người xấu xa, tội lỗi đang vật lộn trong hiểm nguy để thoát ra.
+ Nguyên văn: su la fiumana ove 'l mar non ha vanto?(trên con sông biển cũng không dám khoe khoang/về sức mạnh của nó)
119. Ý nói con sói ở Địa ngục I, 49 ff.
124. Ba Nữ tiên ân phước, ý nói Đức Mẹ đồng trinh Maria (biểu tượng của lòng trắc ẩn), Beatrice (biểu tượng của Tình yêu thiêng liêng), cố nhân của Dante và Lucy (biểu tượng của sự chiếu sáng của Ân sủng).
Các tin khác
Tầng địa ngục thứ chín: Judecca Nơi những kẻ phản bội ân nhân bị trừng phạt. Sau đó Dante và Virgil ra khỏi Địa ngục.
Tầng địa ngục thứ chín: Antenora - Tolomea Bá tước Ugolino kể về cái chết của mình. Lối vào vòng ngục thứ ba Tolomea, nơi những kẻ phản bội khách bị trừng phạt. Dante cảm nhận được luồng gió tạo ra bởi đôi cánh của Lucifer.
Tầng địa ngục thứ chín: Caina và Antenora Lời cầu khẩn của Dante đến các Muses. Lối vào vòng ngục đầu tiên của Cocytus: Caina, nơi những kẻ phản bội người thân bị trừng phạt; và vòng ngục thứ hai: Antenora, nơi những kẻ phản bội quê hương bị trừng phạt.
Tầng địa ngục thứ chín: Hồ băng Cocytus Dante và Virgil tiếp cận cái giếng bao quanh hồ Cocytus. Gặp gỡ với Nimrod và Fialte. Người khổng lồ Antaeus đưa hai thầy trò xuống đáy hồ Cocytus.