Đó là buổi chiều ngày Thứ Bảy 9 tháng 4 (hoặc 26 tháng 3) năm 1300, từ năm đến sáu giờ.


1. Nếu thơ tôi khó nghe và tàn nhẫn,
vậy làm sao hợp với hố thảm sầu
mà trong đó còn chứa bao ngục khác.

4. Về khái niệm tôi sẽ trình bày rõ
đầy đủ hơn; dù từ vựng của tôi
có hạn chế nhưng mà tôi không ngại;

7. để mô tả đáy của toàn vũ trụ
không phải do thiếu suy nghĩ, làm liều
hay ngôn ngữ thường kêu cha gọi mẹ.

10. Hãy giúp tôi, hỡi nàng thơ từng giúp
Amphion xây thành phố Thebes,
để ngôn ngữ không rời xa sự thật.

13. Ôi cái lũ xấu xa tồi tệ nhất,
các ngươi đang rơi vào thế khó khăn,
sẽ tốt hơn nếu dê cừu được thả!

16. Cái giếng tối dưới chân khổng lồ đứng
thầy trò tôi trèo tiếp xuống sâu hơn,
mắt vẫn nhìn vách đá cao dựng đứng,

19. bỗng có tiếng: "Đi qua xin nhẹ bước:
đầu chúng tôi đừng giẫm đạp lên trên
hãy gia ơn cho những người khốn khổ”.

22. Tôi quay lại, nhìn dưới chân, ở đó
là cái hồ nhưng nó đã đóng băng
trông giống như thủy tinh hơn là nước.

25. Về mùa đông chưa bao giờ Danube
hay sông Don dưới bầu trời giá băng,
lại được phủ lớp tuyết dày đến thế,

28. Cho dù là núi Tamberniche
hay Pie(trapana) có đổ sụp xuống đây,
thì mặt hồ cũng không hề rạn nứt.

31. Và tựa như lũ ếch kêu ộp oạp,
mũi nghếch lên trên mặt nước, mơ màng
như nhà nông vào mùa thu hoạch lúa;

34. trong băng giá những âm hồn đau khổ
mặt tím bầm, răng lập cập va nhau
vẻ xấu hổ hệt đám cò gặp rét.

37. Từng người một họ cúi gằm mặt xuống;
từ đôi môi lạnh giá, mắt u buồn
mọi bằng chứng đều phơi bày ra hết.

40. Nhìn xung quanh, tôi lúc này chợt thấy
hai âm hồn tội lỗi dưới chân tôi,
tóc của họ trộn vào nhau dính chặt.

43. Tôi hỏi họ: "Các anh là ai vậy,
sao hai người phải ghì xiết thế kia?”
họ ngẩng lên và từ từ quay lại,

46. ngước nhìn tôi, nước mắt đầm đìa chảy,
xuống đến môi, chúng đông lại giá băng
rồi bọn họ cùng ôm nhau gào khóc.

49. Những thanh gỗ không bao giờ gắn chặt
với nhau bằng một cái kẹp; cũng như
hai con dê húc nhau khi hăng tiết.

52. Vì lạnh mà một âm hồn đã mất
cả hai tai, cúi mặt xuống hỏi tôi:
"Sao nhà ngươi nhìn chằm chằm lạ vậy?

55. Hai hồn kia muốn biết thì nhớ lại
sông Bisen(zio) nơi thung lũng ngày xưa
của cha chúng là Albert, còn họ.

58. Cả hai đều được sinh cùng một mẹ;
nhưng nếu tìm ở khắp ngục Caina,
chẳng có ai đáng thành keo hơn chúng;

61. không phải vì ngực tên kia bị thủng
bởi Arthur đâm nhát kiếm xuyên qua
cũng không phải Foca(ccia) hay kẻ khác

64. ta không thấy vì phần đầu che khuất,
còn Sassol (Mascheroni) là tên hắn; nếu ngươi
ở Tuscan chắc hẳn là biết rõ

67. và để ngươi khỏi phải nghe nói nữa,
tên của ta là Camiscion (de’ Pazzi)
để nhẹ tội nên đang chờ Car(lin) đến”.

70. Tôi còn thấy hàng nghìn gương mặt khác
tím lạnh vì lớp băng giá phủ lên
còn tôi cũng thấy rùng mình ớn lạnh.

73. Tiếp tục đi vào trung tâm địa ngục
nơi giá băng vĩnh viễn lạnh tái tê,
nơi trọng lực hút vào đây mọi thứ;

76. không biết là định mệnh hay may mắn,
tôi đang đi bỗng vấp phải cái đầu,
bèn cúi xuống đánh mỗi tên một cái.

79. Một hồn khóc: "Sao làm tôi đau đớn?
nếu không vì trận Montaperti
tại sao ngươi cứ phiền ta như thế?”

82. Tôi vội nói: "Xin thầy chờ một chút,
con muốn làm rõ chuyện với hồn đây
rồi con sẽ đi ngay như thầy muốn”.

85. Thầy dừng lại, tôi quay sang kẻ đó
nói với tên từng gay gắt mắng tôi:
"Ngươi là ai mà quát ta như thế?”

88. Hồn kia đáp: "Còn ngươi là ai hả,
qua Ante(nora) sao dám đánh người ta
mạnh như thể nhà ngươi đang còn sống?”

91. Tôi trả lời: "Đúng là ta còn sống,
nếu nhà ngươi khao khát việc nổi danh
ta có thể viết tên ngươi lưu lại”.

94. Hắn bảo tôi: "Ta mong điều ngược lại.
Ngươi rời đi và chớ có làm phiền,
ở nơi này cần chi lời tâng bốc!”

97. Tôi tóm lấy gáy hắn ta rồi nói:
"Xưng tên ngay, nếu không muốn tóc ngươi
trên đầu không còn sợi nào, trọc lốc”.

100. Hắn nhìn tôi: "Sao lại làm trụi tóc,
ta sẽ không nói tên họ cho ngươi,
dù đầu ta ngươi ngàn lần nện xuống”.

103. Tôi quấn chặt trong tay mình nắm tóc
của hắn ta rồi giật ngược nó lên
trong khi hắn mặt cúi gằm và sủa,

106. "Mày sao vậy, Bocca?” Tên khác hỏi,
nghiến răng rồi vẫn còn sủa toáng lên
con quỷ nào dám chọc vào mày thế?”

109. "Bây giờ ta không cần ngươi nói nữa,
tên đê hèn quân phản bội nhà ngươi
ta sẽ mang nỗi nhục này lên đó”.

112. "Cứ kể ra” hắn trả lời "nếu thích;
nhưng nếu như ngươi rời khỏi nơi đây,
đừng im lặng về gã to mồm đó.

115. Đây là bạc quân Pháp từng đút lót;
cho Duera, ngươi có thể tới xem
những tội nhân bị giam nơi mát mẻ”.

118. Nếu được hỏi: "Ở đó còn ai khác?
bên cạnh ngươi là ngài Beccheria,
đã bị dân thành Firen(ze) cắt cổ.

121. Xa hơn chút là Solda(nier) với cả
Ganelon và Tebaldenllo,
người mở cửa khi Faen(za) đang ngủ”.

124. Tôi rời khỏi hai tên âm hồn đó,
khi cả hai chìm trong hố đóng băng,
đầu chụm lại như đội chung cái mũ;

127. giống người ta ăn bánh khi đang đói,
người ở trên răng cắm vào người dưới,
nơi gáy và bộ óc nối liền nhau:

130. không khác gì Tyde(us) trong cơn giận
gặm thái dương Menalip(pus), xong rồi
chén hộp sọ cùng một vài thứ khác.

133. "Hỡi người đang tỏ bày lòng căm ghét
đến mức ăn cả óc nó, vì sao
xin cho biết để tôi còn hội ý,

136. nếu như có oán hận gì kẻ đó,
ngươi là ai và tội nó ra sao,
ta sẽ tỏ cùng người trên trần thế,

139. nếu cuống họng lưỡi người không khô lại”.




Chú thích: 32
9. Ý nói, phong cách chưa đủ tầm để mô tả hay lý luận, vì Dante cho rằng việc gọi bố và mẹ là những thuật ngữ trẻ con không phù hợp với phong cách cao trong tiểu luận "De Vulgari Eloquentia” (Hùng biện bằng tiếng bản xứ).
10-11. Amphion (nguyên tác: Anfione) trong thần thoại Hy Lạp, là con trai của thần Zeus & nàng Antiope, và cũng là một vị vua huyền thoại của Thebes.
Ông chính là người đã xây dựng thành Thebes bảy cổng với bảy tòa tháp bằng cách chơi đàn lyre khiến các viên đá tự di chuyển và khớp với nhau, tạo thành những bức tường hoàn hảo.
+ Những người phụ nữ đó (quelle donne) là cách nói ẩn dụ cho 3 hợp âm (chord) của cây đàn lyre, vì trong tôn giáo cổ và thần thoại Hy Lạp họ là biểu tượng của ba nữ thần Muses: Nete, Mese và Hypate.
25. Danoia in Osterlicchi (tiếng Đức): sông Danube ở Áo; Tanai (tiếng Latin): sông Don (Đông) ở Nga.
26. Tambernicchi ngày nay được biết đến với tên Monte Tambura; còn Pietrapana là Monte Pania. Đây là hai ngọn núi thuộc dãy Alpi.
55. Hai hồn này là Napoleone degli Alberti (1282-1286) và Alessandro degli Alberti (? - 1286), con trai Bá tước Alberto degli Alberti. Hai anh em nhà này đã chống đối nhau quyết liệt từ năm 1282 đến khi qua đời (năm 1286), vì gia tài của người cha để lại và vì chính trị, do Alessandro theo Guelph, còn Napoleone theo Ghibelline.
61. Trong cuốn tiểu thuyết Lancelot, Mordred bị vua Arthur đâm mũi kiếm xuyên qua lồng ngực.
+ Mordred (hay Medraut) là một nhân vật trong truyền thuyết Arthur, được biết đến như kẻ phản bội đã giao chiến với vua Arthur ở trận Camlann; Cuối cùng hắn đã tử trận nhưng vua Arthur cũng bị trọng thương. Có nhiều giả thuyết về mối quan hệ của hắn với Arthur, nhưng hắn thường được coi là con rơi của Athur với người chị họ Morgause (còn được biết tới với tên là Morgan le Fay).
63. Focaccia là biệt danh của Vanni dé Cancellieri, một quý tộc da trắng đến từ Pistoia. Vì trả thù cho một thành viên trong gia đình Vergiolesi, Vanni đã giết chết một người họ hàng của mình thuộc phái Guelph Đen. Trong mắt Dante đây là lỗi nghiêm trọng vì đã phản bội người thân.
65. Sassol Mascheroni được biết đến như một nhân vật thuộc về gia đình Toschi ở Firenze. Theo các nhà bình luận cổ đại, Sassol Mascheroni đã giết một người em họ khi còn trẻ để chiếm đoạt của cải mà ông được thừa kế.
+ Tuy nhiên, trên thực tế có rất ít thông tin về Sassol Mascheroni. Các vụ giết người thân hay phản bội… thường được chỉ định bởi các nhà bình luận cổ đại, nhưng chúng đầy mâu thuẫn và không chứng thực được bởi bất kỳ bằng chứng lưu trữ nào.
68. Camicion de Pazzi thuộc gia đình Pazzi của Valdarno (khác với Pazzi của Firenze) là một nhân vật sống ở thế kỷ XIII. Theo báo cáo của một người Firenze ẩn danh, Camicion đã phản bội và giết chết Ubertino de 'Pazzi, một người thân của mình để có được những pháo đài mà họ sở hữu chung.
69. Carlino (tiếng Anh: Carlin) là tên gọi để phân biệt với người cha là Carlone, một thành viên của gia đình Valdarno ở Pazzi.
+ Carlin là một Hiệp sĩ Vàng của phe Guelph trắng. Theo Giovanni Villani và Dino Compagni kể, sau khi đảng của ông bị trục xuất (năm 1302), ông giữ lại lâu đài Pietravigne, gần Pian di Sco cho những người lưu vong Firenze, nhưng lại bán nó cho những người Guelph đen khi lâu đài bị bao vây, phản bội lại đồng bào của mình.
79. Hồn này là Florentine Guelph Bocca degli Abati. Trong trận Montaperti, Bocca đã dùng kiếm chém đứt tay Jacopo Nacca dei Pazzi, người giữ phù hiệu kỵ binh Florentine, góp phần vào việc đánh bại đồng bào mình.
Bocca có tên đầy đủ là Bocca degli Abati ( ? – 1300) là một quý tộc Firenze thuộc phe Ghibelline, sống ở thế kỷ XIII.
Bocca bị nghi ngờ là tên phản bội khi tham gia trận chiến Montaperti (1260). Trong trận Benevento (1266) ông lại bị Buoso da Duera, lãnh chúa Verona tố cáo với tội danh nhận vàng bạc của Charles d’Anjou I và để cho quân Pháp vượt qua cầu, dẫn đến thất bại của Manfredi. Tuy nhiên theo nhiều nhà chú giải Bocca không phải là kẻ phản bội trong trận Montaperti vì sau khi phái Ghibelline thua trận năm 1266, Bocca vẫn bị lưu đày bởi phái Guelph.
88. Antenora: Theo một truyền thuyết thời trung cổ, Antenora sẽ phản bội thành phố Troy bằng cách giao tượng thần Palladio cho Ulysses và Diomedes. Nên vòng ngục này là nơi trừng phạt những kẻ phản bội tổ quốc quê hương.
106. Kẻ hỏi Bocca trong câu này là Buoso da Duera (hoặc Dovera, hoặc Dovara) không rõ năm sinh, chết ở Verona năm 1291, là lãnh chúa của Soncino và sau đó của Cremona vào thế kỷ thứ mười ba. Buoso bị cáo buộc vì tiền đã phản bội lại đảng của mình và khi được chỉ huy một đội quân Ghibelline năm 1265, Buoso đã không tấn công quân của Charles d’Anjou I.
119. Beccheria còn được gọi là Tesauro Beccaria sống ở Pavia và Florence vào thế kỷ XIII. Năm 1258, Beccheria đã bị chặt đầu tại quảng trường với tội danh khuyến khích sự trở lại của Ghibellines ở Florence.
+ Năm 1250, sau cái chết của Frederick II, phe Guelph chiếm được Firenze và tạo ra một loạt các cuộc trả thù & thanh trừng lên đến đỉnh điểm khi lưu đày và phá hủy nhà cửa của các gia đình theo phái Ghibelline.
Năm 1258, Beccheria bị bắt với cáo buộc đã bí mật xử lý Manfredi để khuyến khích sự trở lại của Ghibellines ở Florence. Bị xét xử và kết án tử hình vào ngày 4 (hoặc 12) tháng 9 năm 1258, Beccheria đã bị chặt đầu tại quảng trường mà ngày nay là Quảng trường San Firenze.
121. Gianni de 'Soldanieri ( ?- mất trước thế kỷ XIII) thuộc phe Ghibelline. Sau thất bại Benevento và cái chết của Manfredi (năm 1266), ông đã phản bội đảng của mình chạy sang hàng ngũ Guelph.
122a. Ganellone hay Gano di Maganza, là cha dượng của Olando, nhưng lại phản bội đất nước bằng việc tiết lộ cho người Saracen hành trình của Olando, khiến Nhà vua bị đánh úp và tử trận ở Roncisvalle vì bất ngờ.
+ Ganellone là một nhân vật trong Trường ca Roland (Chanson de Roland), một anh hùng ca hư cấu dựa trên trận Roncevaux diễn ra năm 778, giữa quân Charlemagne và người Islam.
122b. Tebaldello Zambrasi (k. 1230 - 1282) là một quý tộc Ý, đã phản bội thành phố của mình bằng cách mở cửa thành vào ban đêm cho quân Bologna Guelph tiến vào ngày 13-11-1280.
+ Tebaldello tuy theo phe Ghibelline, nhưng để trả thù cho hành vi phạm tội của một Ghibellines khác là Lambertazzi (người này cũng đến từ Bologna nhưng đã quy y ở Faenza), nên đã mở cửa thành vào ban đêm cho cho gia đình Geremei xứ Bologna tới trả thù.
130. Tydeus là một trong bảy vị vua chống lại Thebes. Khi cuộc chiến xảy ra, Satzio đã kể lại trong Thebaid (VIII, 740 ff) của mình rằng: Tydeus đã phải nhận một vết thương chí mạng từ Melanippus. Trong lúc Athena vội lên kế hoạch giải cứu để người yêu trở nên bất tử, thì Tydeus đã nuốt chửng bộ não của Melanippus. Sau đó, Tydeus bỗng thấy ghê tởm cả nữ thần, nên đã bị Athena bỏ rơi và phải nhận về mình cái chết.
+ Tydeus (nguyên tác: Tideo) trong thần thoại Hy Lạp là một anh hùng Aeilian của thế hệ trước cuộc chiến thành Troy. Ông là cha của người anh hùng Diomedes và là người yêu của nữ thần Athena.
(Aeilian là một trong bốn bộ lạc lớn mà người Hy Lạp đã tự chia rẽ trong thời kỳ cổ đại).