ĐỊA NGỤC 16
- Cập nhật: Thứ bảy, 9/7/2022 | 9:19:05 PM
Tầng địa ngục thứ bảy: Vẫn ở vòng ngục thứ ba. Dante có cuộc gặp gỡ với ba người Firenze nổi tiếng: Tegghielli Aldobrandi, Iacopo Rusticucci và Guido Guerra. Hai thầy trò tiếp tục đi đến bờ vực, nơi có sự xuất hiện của Gerione.
|
|
Tác phẩm điêu khắc "Ba cái bóng" (The Three Shades) của Rodin, mô tả Guerra, Aldobrandi và Rusticucci trong Địa ngục (lnferno_ canto XVI_Line 4)
|
Đó là bình minh ngày Thứ Bảy 9 tháng 4 (hoặc 26 tháng 3) năm 1300.
1. Tôi vừa tới vòng thứ ba của ngục
thì đã nghe tiếng nước chảy ầm ầm,
như tiếng kêu của bầy ong vỡ tổ,
4. ba cái bóng trong đêm đen lầm lũi
bỗng lừ đừ tách ra khỏi đám đông
rồi bỏ chạy dưới cơn mưa tàn khốc.
7. Họ hướng về phía chúng tôi kêu khóc:
"Nhìn các ngươi” một người bỗng thốt lên,
"sao giống dân ở đô thành mục ruỗng”.
10. Thân thể họ mới cũ hằn chi chít
những vết thương do lửa cháy gây ra
giờ nhớ lại tôi vẫn còn đau đớn.
13. Nghe tiếng khóc thầy của tôi dừng bước;
"Đợi chút đi” thầy quay lại bảo tôi,
"đối với họ cần tỏ ra lịch sự.
16. Những tia lửa nếu như không lao tới
lẽ tự nhiên ta sẽ nói tốt thôi
người vội vàng đúng ra phải là ngươi”.
19. Khi tới chỗ chúng tôi dừng lại đợi
họ vây quanh đứng thành một vòng tròn
rồi bắt đầu hát những lời buồn thảm.
22. Như đô vật mình trần khoe cơ bắp
được bôi dầu, họ thủ thế vờn nhau,
trước khi đánh hoặc phòng người kia đánh.
25. Họ di chuyển theo vòng tròn, ánh mắt
cả ba người đều luôn hướng về tôi
nên thành ra đầu, chân luôn ngược hướng.
28. "Nếu thấy cảnh khổ đau nơi đất lún
mà coi thường sự trần trụi chúng tôi
từ bề ngoài đến những lời cầu nguyện,
31. chắc hẳn sẽ xiêu lòng vì danh tiếng
của chúng tôi, hãy nói cậu là ai
còn sống mà dám bước vào địa ngục.
34. Như cậu thấy, người tôi đang theo bước,
nhìn lõa lồ da trầy xước, tuy nhiên
dòng dõi ngài cao sang hơn cậu nghĩ.
37. Đó là cháu bà Guande(rada) đạo đức;
ngài Guido (Guerra) với trí tuệ, thanh gươm
suốt cuộc đời đã lập nhiều kỳ tích.
40. Còn người đang dẫm chân lên bãi cát,
là Tegghi(aio), những lời nói của ông
trên trần thế giờ vẫn còn ca ngợi.
43. Trên thập giá tôi bị treo cùng họ,
Iacopo (Rusticucci) chính xác đó là tôi
kẻ đã bị chính vợ mình hủy hoại”.
46. Nếu như không bị bao vây trong lửa,
tôi sẽ lao vào giữa đám người này,
và tôi tin thầy của tôi cho phép;
49. nhưng làm thế là tự đem nướng chín,
nỗi sợ dần thắng lòng tốt trong tôi
khiến cho tôi chỉ muốn ôm lấy họ.
52. Tôi bắt đầu: "Không khinh, mà đau khổ
hình ảnh này đã ghi khắc trong tôi,
phải rất lâu mới quên đi tất cả,
55. Ngay phút đầu thầy của tôi, người đã
nói với tôi sẽ được gặp quý ông
lời của thầy đến giờ tôi đã hiểu.
58. Chúng ta đều sống trên cùng mảnh đất
tôi đã nghe về sự nghiệp vinh quang
của các ngài với một lòng kính trọng.
61. Rời cay đắng tôi đi tìm quả ngọt
theo lời thầy đã từng hứa với tôi;
nhưng đầu tiên phải xuống trung tâm trước”.
64. Đáp lời tôi, cái bóng trên nói tiếp:
"Cầu mong cho cậu khỏe mạnh sống lâu,
và danh tiếng đến ngày sau còn mãi,
67. xin cho biết nơi đô thành ta sống
phẩm giá rồi sự thanh lịch ngày xưa,
có còn không hay bây giờ tan biến;
70. bởi Guigli(elmo) người không ngừng than vãn
với chúng tôi trong suốt chặng đường đi,
nghe ông nói lòng buồn đau biết mấy”.
73. "Cư dân mới mang đến nhiều lợi ích
khiến dư thừa và kiêu ngạo nảy sinh
Firenze, đến cả người cũng khóc”.
76. Ngẩng cao đầu tôi thấy mình bật khóc;
câu trả lời được ngầm hiểu, cả ba
đứng nhìn nhau như đang nhìn sự thật.
79. Bọn họ bảo: "Làm vui lòng người khác,
với cậu là điều chẳng mấy khó khăn,
hạnh phúc sao được nói điều mình nghĩ!
82. Nếu thoát khỏi nơi ngục sâu tăm tối
và trở về thấy lại các vì sao,
hãy vui lòng nói cậu từng đến đó,
85. để chúng tôi được mọi người còn nhớ”.
rồi chạy đi phá vỡ cả vòng tròn
nhẹ nhàng như đôi cánh chim bay vút.
88. Câu Amen cũng chưa ai nói kịp,
ba bóng kia đã biến mất vội vàng,
thầy của tôi cho rằng nên đi tiếp.
91. Tôi theo thầy và mới đi một lúc
thì đã nghe tiếng nước chảy ầm ầm,
ồn đến nỗi nói chẳng ai nghe được.
94. Nó dường như chảy một đường duy nhất
về phía đông từ trên đỉnh Viso,
dãy Anpen(nio) nằm phía bên sườn trái,
97. đoạn thượng nguồn được gọi là Acqua(cheta),
cho tới khi nó trút xuống đồng bằng,
đến Poocli mới thôi mang tên đó,
100. tiếng ầm ầm phía trên tu viện thánh
San Bene(detto) thuộc dãy núi Alpi
bởi nơi đây có tới ngàn cái thác;
103. đứng dưới một vách đá cao thẳng đứng,
chỉ thấy dòng nước tối sẫm réo vang,
trong chốc lát tai chúng tôi ù váng.
106. Tôi luôn thắt một sợi thừng ngang bụng,
mà đôi khi tôi vẫn nghĩ để dùng
bắt con báo có bộ lông lốm đốm.
109. Tôi lúc ấy cởi sợi dây khỏi bụng,
theo lời thầy đang hướng đạo cho tôi
cuộn nó lại và đưa cho người giữ.
112. Quay sang phải thầy của tôi khi đó,
đi cách bờ một quãng nhỏ rồi quăng
sợi dây thừng xuống vực sâu bên dưới.
115. "Điều kỳ lạ chắc hẳn rồi sẽ tới
hãy chờ xem bằng con mắt thứ hai”
thầy nhủ mình như có ý bảo tôi.
118. Người cẩn trọng là người nên cảnh giác
vẻ bề ngoài chỉ che dấu hành vi,
còn tâm trí bên trong nào ai thấu!
121. "Lát nữa thôi điều mà con chờ đợi
và những gì con mơ ước bấy nay;
dưới vực kia sẽ hiện lên trước mắt”.
124. Một sự thật tưởng như là không thật
khiến người ta luôn phải mím chặt môi,
không có lỗi vẫn thấy mình xấu hổ;
127. nhưng im lặng tôi lại làm không được
xin thề cùng với bạn đọc và thơ,
bởi tôi mong chúng được yêu thích mãi,
130. rồi tôi thấy trong màn đêm dầy đặc,
một bóng người bơi về phía chúng tôi,
làm chết lặng mọi trái tim sắt đá,
133. tựa như người vừa nhao mình lặn xuống
gỡ dây neo mắc vào rạn san hô
hay đá ngầm dưới biển sâu, sau đó
136. tay vươn dài, chân thu lại trồi lên.
Chú thích: 16
2. Đây là tiếng nước chảy của con sông máu Phlegethon mà thầy trò Dante đã lội qua ở Địa ngục 12: 124-139.
4. Ba cái bóng: ám chỉ ba chính trị gia Firenze nổi tiếng gồm: Tegghielli Aldobrandi, Iacopo Rusticucci (đã được nhắc đến trong Địa ngục 6: 79-80) và Guido Guerra.
9. Một âm hồn nhận ra Dante là đồng hương có lẽ dựa trên trang phục đặc trưng của người Florentine thủa đó, như áo choàng Lucco (không nếp nhăn, bó chặt ở eo) và đội mũ trùm đầu.
37. Gualdrada là một thành viên của giới quý tộc ở Firenze, Ý thế kỷ XII. Bà là người đã khiến Hoàng đế La Mã thần thánh Otto IV phải ca ngợi vì tấm gương đạo đức.
38. Guido Guerra (1220-1272) là một thành viên trong gia tộc Guido và là cháu trai của Gualdrada.
Là một chính trị gia liên kết với phe Guelph, đến từ Firenze (Florence), Guerra có một vai trò nổi bật trong các cuộc xung đột chính trị ở Tuscany vào giữa thế kỷ XIII. Dù rất ngưỡng mộ Guerra, nhưng Dante vẫn đưa ông xuống Địa ngục và ở giữa những tội nhân của chế độ thống trị.
+ Từ thế kỷ XI đến thế kỷ XIII, Florence là vùng đất tranh giành ảnh hưởng của hai phe đối địch là Guelphs và Ghibellines. Guerra có liên hệ với Giáo hội Công giáo, vì phe chính trị của ông tin tưởng vào quyền lực của Giáo hội, và ông được Giáo hoàng Innocent IV khuyến khích và ủng hộ. Với vai trò này, Guido Guerra đã nhận được danh hiệu "Thủ lĩnh của Nhà thờ” (Capitaneus pro Ecclesia) vào năm 1248.
Năm 1258, Guelphs nắm quyền lực ở Florence và trục xuất Ghibellines khỏi thành phố. Sau đó, Ghibellines, do Manfred của Hohenstaufen lãnh đạo, đã chiếm lại Florence bằng một trận chiến đẫm máu nhất trong lịch sử Ý thời trung cổ: trận chiến Montaperti năm 1260.
Sau khi nắm quyền cùng Tegghiaio Aldobrandi, Guerra đã khuyên người Florentine không tham gia vào trận chiến mở ở Siena với hy vọng tránh được thất bại Montaperti, nhưng không thành công. Sau trận chiến, Guerra tìm đến Romagna gần đó ẩn náu.
Năm 1266, được sự hỗ trợ bởi kỵ binh của nhà Anjou (Charles, vua xứ Sicily ở Roma), Guerra dẫn đầu một đội quân gồm bốn trăm người Florentine Guelph quay lại và họ đã có trận đánh quyết định với phái Ghibellines ở Benevento. Trong trận chiến này, họ đã giết chết vua Manfred, và sau đó giành lại thành phố Florence.
Sau trận Benevento, Guerra tiếp tục tham gia vào chính trường của Florence. Ông ủng hộ việc đưa tầng lớp trung lưu (popolo) vào quản lý thành phố, nhưng cuộc cải cách này đã bị tẩy chay và cuối cùng bị thu hồi do áp lực của Giáo hoàng. Guerra qua đời năm 1272 trong lâu đài của mình ở Montevarchi, gần Arezzo.
+ Trong Thiên đường 15: 112-113 Guido Guerra được cụ tổ của Dante kể lại như một hình mẫu của Florentine thời còn thanh
bình theo phong cách cổ đại.
40. Tegghiaio Aldobrandi (... - Lucca , 1262 ) là một chính trị gia người Ý , con trai của Aldobrando Adimari .
+ Ông là thị trưởng của San Gimignano theo ủy quyền của đế chế và là thị trưởng của Arezzo (năm 1256 ). Tegghiaio đã chiến đấu trong trận Montaperti với tư cách là một Guelph. Ông đã khuyên không nên tấn công Siena , nhưng lời khuyên này không được chú ý và sau đó là thất bại của phe Guelph. Mặc dù bị buộc tội cho vay nặng lãi, các biên niên sử cổ đại cũng cho biết ông là một "hiệp sĩ có tinh thần vĩ đại" . Tegghiaio Aldobrandi lưu vong và chết ở Lucca năm 1262.
44-45. Iacopo Rusticucci , đôi khi được gọi là Jacopo Rusticucci (K.1200–1266) là một chính trị gia Guelph và nhà hùng biện tài ba, sống và làm việc ở Firenze (Florence) vào thế kỷ XIII.
Rusticucci được biết đến trong lịch sử chủ yếu liên quan đến gia đình Adimari, người nắm giữ nhiều quyền lực và uy tín ở Florence; ngoài ra người ta còn cho rằng Rusticucci là một người bạn đồng hành thân thiết, người đại diện và có lẽ là luật sư. Mặc dù có mối quan hệ với những người đàn ông có địa vị chính trị và xã hội cao, nhưng Rusticucci không sinh ra trong giới quý tộc, và không biết gì về tổ tiên hay tiền nhân của ông. Ngày sinh và ngày mất chính xác của Rusticucci vẫn chưa được biết.
Là một kiểm sát viên đặc biệt của thành phố Florence để đàm phán với các thành phố khác ở Tuscany, và đến năm 1258, Jacopo Rusticucci, lại trở thành thị trưởng của Arezzo, nên vào những thời điểm chính trị quan trọng, ông có một vai trò không kém các Guelph nổi tiếng. Không giống như Tegghiaio, được mô tả như một "hiệp sĩ của tinh thần vĩ đại”, Rusticucci được thể hiện như một hiệp sĩ "nhỏ máu". Dù được Dante cho rằng, người vợ là nguyên nhân khiến ông bị hủy hoại vì quá sắc sảo, nhưng theo các nhà bình luận cổ đại, vợ của Jacopo Rusticucci là một người phụ nữ nhút nhát và khắc khổ, khiến ông phải tìm kiếm khoái cảm tình dục ở nơi khác (hoặc do cô ấy từ chối quan hệ tình dục với Jacopo).
46-47. Theo quan điểm của Dante và Cơ đốc giáo thời trung cổ về tình dục, thì người Sodomites đã phạm tội chống lại thiên nhiên, khi sử dụng các phương thức sinh sản nhằm các mục đích khoái lạc khác. Tội nhân bị trừng phạt vì tình dục đồng giới, bằng chứng là sự hiện diện của những người đồng tính luyến ái trong Luyện ngục. Hình phạt của họ sẽ là chạy xung quanh trên cát cháy vì họ không thể tuân theo các điều răn của Đức Chúa Trời về sinh sản, khi lạm dụng nó cho niềm vui của riêng mình. Họ chạy dưới cơn mưa lửa, phản ánh bản chất phi tự nhiên thông qua các hành vi của họ.
63. Ý nói hồ băng Cocytus, nơi giam giữ Lucife và được coi là tâm của trái đất.
70. Guiglielmo Borsiere là một nhân vật có lẽ đã thực sự sống trong giai đoạn đó, nhưng không có thông tin lịch sử nhất định. Tuy nhiên, ông được cả Dante Alighieri và Giovanni Boccaccio nhắc đến như một nhân vật văn học.
95. Monte Viso hay Monviso, là ngọn núi cao nhất của dãy núi Alpi. Nó nằm ở Ý gần biên giới Pháp. Monte Viso nổi tiếng với hình dạng giống kim tự tháp và, bởi vì nó cao hơn tất cả các đỉnh lân cận khoảng 500m.
+ Sự mô phỏng con sông Flegetonte trở nên phức tạp (từ câu 92-102), được lấy cảm hứng từ tiếng nước chảy ầm ầm của con sông Acquacheta gần S. Benedetto dell'Alpe, trên Tuscan-Emilian Apennines: vào thời kỳ Dante phải sống lưu vong, ông đã từng ở thung lũng có tên là Montone gần Forlì và đây là nơi đầu tiên các dòng chảy của con sông đổ ra biển từ bên sườn trái dãy Apennines.
96. Apennino (tiếng Anh: Apennines) là một dãy núi dài khoảng 1200km, trải từ Bắc đến Nam (Calabria), như là "xương sống” của bán đảo Italia.
97. Acquacheta là tên một thác nước ở Forlì-Cesena, Romagna, miền bắc nước Ý.
100. Lịch sử của San Benedetto ở Alpe được kết nối với tu viện cùng tên, được xây dựng vào khoảng năm 1000 bởi các tu sĩ Benedictine xứ Cluny. (Dante Alighieri, trên hành trình từ Tuscany đến Romagna, đã dừng lại ở ẩn thất của Romiti và sau đó là tu viện).
+ Portico và San Benedetto là một đô thị Ý ở tỉnh Forlì-Cesena, trong thung lũng Montone, một phần của cộng đồng miền núi Acquacheta Romagna Tuscany.
101. Alpi (tiếng Ý): dãy núi An-pơ (tiếng Pháp: Alpes ; tiếng Anh: Alps).
103. Vách đá cao dựng đứng: ý nói đây là điểm phân chia ranh giới giữa tầng ngục thứ bảy và tầng ngục thứ tám.
Các tin khác
Tầng địa ngục thứ chín: Judecca Nơi những kẻ phản bội ân nhân bị trừng phạt. Sau đó Dante và Virgil ra khỏi Địa ngục.
Tầng địa ngục thứ chín: Antenora - Tolomea Bá tước Ugolino kể về cái chết của mình. Lối vào vòng ngục thứ ba Tolomea, nơi những kẻ phản bội khách bị trừng phạt. Dante cảm nhận được luồng gió tạo ra bởi đôi cánh của Lucifer.
Tầng địa ngục thứ chín: Caina và Antenora Lời cầu khẩn của Dante đến các Muses. Lối vào vòng ngục đầu tiên của Cocytus: Caina, nơi những kẻ phản bội người thân bị trừng phạt; và vòng ngục thứ hai: Antenora, nơi những kẻ phản bội quê hương bị trừng phạt.
Tầng địa ngục thứ chín: Hồ băng Cocytus Dante và Virgil tiếp cận cái giếng bao quanh hồ Cocytus. Gặp gỡ với Nimrod và Fialte. Người khổng lồ Antaeus đưa hai thầy trò xuống đáy hồ Cocytus.