Đó là buổi chiều Thứ Bảy ngày 9 tháng 4 (hoặc 26 tháng 3) năm 1300, khoảng mười ba giờ chiều.

1. Đám âm hồn cùng với những vết thương
trông khác nhau thu hút tôi mạnh mẽ,
họ đau đớn khóc mơ hồ lặng lẽ.

4. Nhưng thầy nói: "Con đang làm gì vậy?
sao mắt con vẫn cứ dán chặt vào
những âm hồn buồn đau và què quặt?

7. Ở mương khác không thấy con như thế;
nếu như con có thể tính, ở đây
quanh thung lũng dài hai mươi hai dặm.

10. Nhưng mặt trăng dưới chân ta gần lắm:
nên từ nay còn rất ít thời gian,
mà nhiều cái cần xem con chưa thấy".

13. Tôi liền đáp: "Nếu thầy quan tâm đến,
lý do con nhìn chăm chú ở đây,
thầy có thể cho phép con nán lại”.

16. Thầy vẫn đi, trong lúc tôi thưa chuyện,
khiến cho tôi bị tụt lại sau thầy,
bước nhanh theo, và tôi trình bày tiếp:

19. "Dưới mương này con tin là còn có,
một âm hồn cùng dòng dõi với con
đang khóc lóc thở than vì tội lỗi”.

22. Thầy sau đó bảo tôi: "Đừng sao lãng
tâm trí mình vào mấy chuyện xung quanh.
Vì ở đây còn những điều khác nữa;

25. ở chân cầu ta đã nhìn thấy hắn
dùng ngón tay đe dọa, hướng về con
Geri del (Bello) là tên họ gọi hắn.

28. Nhưng lúc đó ngươi còn đang bị hút
vào chủ nhân lâu đài Hautefort,
nên không thấy và hắn liền đi mất”.

31. "Ôi thưa thầy, cái chết bạo liệt ấy
cho đến nay vẫn chưa được báo thù,
bởi những ai có chung điều xấu hổ.

34. Điều đó dường khiến anh ta khinh bỉ
nên bỏ đi mà chẳng nói tiếng nào:
con càng nghĩ càng thấy lòng bứt rứt”.

37. Tôi và thầy vừa đi vừa trò chuyện
tới mỏm cầu có thể thấy từ đây,
bờ bên kia nếu sáng hơn một chút.

40. Khi chúng tôi đến sát bờ mương cuối
ngục thảm sầu của những kẻ bị giam
trước chúng tôi tất cả đều hiển hiện,

43. tiếng kêu than toàn những lời cổ quái,
như mũi tên bắn vào sự xót thương
khiến tôi phải bịt hai tai thật chặt.

46. Nỗi đau này nếu chúng ta chứng kiến,
chẳng khác gì ở Chiana mỗi khi
mùa hè về, Mar(emma) và Sar(digna) đông kín

49. tất cả họ bị dồn vào một hố,
rồi mùi hôi ở nơi đó bốc lên
tựa như mùi từ các chi thối rữa.

52. Chúng tôi theo bờ cuối cùng bước xuống
dốc đá dài, nhằm mé trái lần đi;
và tôi thấy cảnh cực kỳ sinh động

55. xuống phía dưới, nơi có người giúp việc
của Chúa Trời, công lý chẳng thể sai
sẽ trừng phạt những kẻ nào dối trá.

58. Không có gì buồn thảm hơn tôi nghĩ
nếu người dân ở hòn đảo Aegi(na)
đổ bệnh vì không gian đầy chướng khí,

61. các con vật, từ loài nhỏ bé nhất,
đều chết đi, sau đó đến các dân
thời cổ đại các nhà thơ ghi thế,

64. được tái sinh sống lại từ loài kiến;
họ là ai trong thung lũng tối tăm
những âm hồn phất phơ giăng từng đống.

67. Kẻ nằm ngửa, kẻ nằm nghiêng, nằm sấp
chồng lên nhau, và có kẻ thì bò
bằng bốn chân trên con đường sầu thảm.

70. Không nói chuyện chúng tôi dò từng bước,
quan sát và nghe tiếng họ rên la,
vì không thể mang nổi thân mình nữa.

73. Tôi nhìn thấy hai người đang ngồi tựa
lưng vào nhau, như ngói xếp trong lò,
đầu tới chân ghẻ đóng thành vẩy lớn;

76. bàn chải được đưa thật nhanh tôi thấy
bởi người hầu lúc chủ đợi anh ta
không chắc phải thức tới đêm khuya quá,

79. hai kẻ đó dùng móng tay cào cấu
bản thân mình giận dữ đến phát điên
bởi cơn ngứa không cách nào đối phó;

82. dùng móng tay họ giật ra từng lớp,
như người ta đánh vẩy cá bằng dao
hay bất kỳ loại vật nào có vẩy.

85. "Hỡi người đang cào tuột da từng lớp,
với móng tay như những gọng kìm kia”,
thầy tôi nói với một người bọn họ,

88. "có ai là người Latinh ở đó
xin làm ơn cho tôi biết, chúc cho
móng tay anh sẽ hoàn thành nhiệm vụ”.

91. "Hai chúng tôi đều dân Latinh cả”
người trả lời bật khóc nói: "Còn ông
là ai mà hỏi chúng tôi như vậy”.

94. Thầy tôi đáp: "Ta con nhà dòng dõi
xuống nơi này với nhiệm vụ được giao
dẫn người sống đi tham quan Địa ngục”.

97. Cả hai giờ không dựa vào nhau nữa;
họ nhìn tôi và ai nấy đều run
một số khác cũng vậy khi nghe thấy.

100. Người thầy tốt lại gần tôi, và bảo:
"Con muốn gì hãy nói với họ đi”;
tôi bắt đầu khi người kia quay lại:

103. "Trên trần thế nếu không phiền ký ức
của các anh chưa hẳn đã mất đi,
nó sẽ sống qua rất nhiều năm tháng,

106. anh là ai, ở đâu, xin cho biết;
nỗi nhục này và sự khó chịu kia
tôi mong nó không ngăn anh bày tỏ”.

109. "Tôi sống ở Are(zzo), còn Alber
ở Sie(na), việc tôi chết ở đây
là chuyện khác, không liên quan đến lửa.

112. Nói thật tình, tôi chỉ đùa với hắn:
rằng là tôi bay được ở trên không;
còn hắn thì mù mờ, không hiểu biết,

115. nên muốn xem tôi bay lên, vì thế
chẳng dại gì tôi làm gã Deda(lo)
người đã khiến con trai mình phải chết.

118. Nhưng ở mương cuối cùng này, Minos
không sai lầm khi đã kết án tôi
vì thực hành thuật giả kim lúc sống”.

121. Tôi hỏi thầy: "Có bao giờ ai đó
phù phiếm như người ở xứ Sie(na)
đến dân Pháp cũng thua xa bọn họ!”.

124. Người phong cùi nghe thấy tôi nói thế
liền đáp rằng: "Ngoại trừ gã Stri(cca)
mọi người đều biết chi tiêu chừng mực,

127. còn Niccol luôn quần là áo lượt
người đầu tiên đã trồng thử đinh hương
tại khu vườn, nơi nầy mầm giống đó;

130. và trong số lữ đoàn bị giải tán
họ bán phăng cả rừng với ruộng nho
và Abbag(liato) phí phạm nhiều tài trí.

133. Nhưng để biết ai là người đã giúp
chống lại người Sie(na) hãy nhìn tôi
để khuôn mặt tôi trả lời anh rõ:

136. anh sẽ thấy tôi chính là cái bóng
của Capo(chio), một nhà thuật giả kim;
anh phải nhớ, nếu như anh nhìn kỹ,

139. tôi bản chất bẩm sinh là tốt đẹp”.



Chú thích: 29
10. Virgil nói rằng mặt trăng đang nằm dưới chân họ, do đó trên kinh tuyến của Jerusalem mặt trời đang ở đỉnh cao, kể từ khi trăng tròn xảy ra hai ngày trước đó (Địa ngục 20: 127), như vậy có nghĩa là lúc này khoảng hai giờ chiều thứ bảy. Cuộc hành trình của Dante qua Địa ngục mất tổng cộng khoảng 24 giờ.
27. Geri del Bello là con trai của một người vốn là anh em họ với cha của Dante. Bello đã được nhắc đến trong các tài liệu năm 1266 và 1276. Geri del Bello cũng bị xét xử vắng mặt ở Prato vì cãi lộn và đánh nhau năm 1280.
31. Không có nguồn tài liệu nào về vụ giết người, nhưng theo các con của Dante trong một bài bình luận thì giữa hai gia đình Alighieri và Sacchetti có một văn bản hòa giải vào năm 1342 liên quan đến vụ giết một thành viên của nhà Sacchetti, mà gia đình này không được phép báo thù riêng (theo luật được quy định của thành phố thời đó) cho đến khoảng năm 1310.
29. Chủ nhân lâu đài Hautefort (nguyên tác: Altaforte): ý nói Bertram de Born trong Địa ngục 28 : 133-135.
47-48. Valdichiana hay Val di Chiana hoặc Chiana Valley là một thung lũng phù sa của miền trung nước Ý, dài khoảng 100 km với diện tích hơn 2000Km2, nằm trên lãnh thổ của các tỉnh Arezzo và Siena ở Tuscany và các tỉnh Perugia và Terni ở Umbria.
Vào thời La Mã cổ đại, đây là một vùng nông nghiệp màu mỡ với rất nhiều hồ nước; Nhưng việc từ bỏ các công trình cải tạo đã gây ra sự đảo ngược dòng sông, nước không còn chảy vào thung lung nữa và tạo nên các đầm lầy ô nhiễm mỗi khi mùa hè đến với bệnh sốt rét thường bùng phát từ giữa tháng 7 đến tháng 9.
+ Maremma và Sardigna là hai bệnh viện/nhà tế bần ở Civitella in Val di Chiana, một đô thị kiểu Ý ở tỉnh Arezzo, phía nam Arezzo ở Tuscany vào thế kỷ XI. Vào thế kỷ XIII, thành phố đã bị phá hủy sau trận chiến Pieve al Toppo.
Vào thời của Dante, ở Thung lũng Chiana có nhiều nhà tế bần được mở, bởi các bệnh viện ở đây không đủ để đón tiếp những bệnh nhân là khách hành hương đến Rome hoặc trở về vào mùa hè bị sốt rét và nhiễm các bệnh dịch khác do sự ô nhiễm của không khí.
59. Truyền thuyết kể rằng đảo Aegina là mang tên mẹ người anh hùng Aeacus, người sinh ra trên đảo này và sau đó trở thành vua.
64. Câu này nói đến những người Myrmidons, hậu duệ của Mimidone trong thần thoại Hy Lạp, được thần Zeus hô biến thành người từ loài kiến trên đảo Aegina.
73. Trong hai người ngồi dựa vào nhau mà Dante nhìn thấy ở đây thì một người là Griffolino hoặc Grifolino d'Arezzo hay còn gọi là Gri Scratchino Keyboardrezzo (sinh ở Arezzo không rõ năm sinh, mất ở Siena năm 1272) là một nhân vật đã được ghi danh vào xã hội Toschi ở Bologna năm 1258 và bị xử tử như một kẻ dị giáo trước năm 1272 trên dàn lửa, có lẽ là ở Siena. Có một số trích dẫn về ông còn lưu trong tài liệu lịch sử.
+ Còn người kia là Alberto hay Albero da Siena (sinh ở Siena vào thế kỷ XIII, mất đầu thế kỷ XIV), là một nhà quý tộc người Siena. Người ta biết rất ít về ông ngoài một số trích dẫn trong các tài liệu lịch sử từ 1288 đến 1294. Gia đình Alberto chắc rất giàu có vì họ tìm thấy ông trong số các nhà tài chính của ngân hàng Bonsignori với số tiền đáng kể là một nghìn hai trăm florin.
109. Hồn đang nói là Griffolino (xem Địa ngục 29 : 73)